Abstract

การศึกษาแนวทางการปรับตัวของตลาดทุนและมาตรการทางภาษี เพื่อลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความจำเป็นและแนวทางการปรับตัวของตลาดทุนไทยต่อกระแสการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ โดยมุ่งเน้นบทบาทของมาตรการทางภาษีและเครื่องมือในตลาดทุนที่สามารถส่งเสริมกิจกรรมการลงทุนสีเขียว (Green Investment) และกิจการที่ดำเนินธุรกิจตามหลัก ESG การศึกษานี้สอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศ และแนวโน้มของตลาดทุนโลกที่ให้ความสำคัญกับการเปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมและความเสี่ยงทางภูมิอากาศมากขึ้น

กระบวนการศึกษาประกอบด้วยการทบทวนนโยบายและมาตรการด้านการเงินสีเขียวของต่างประเทศ ได้แก่ สหราชอาณาจักร สหภาพยุโรป สหรัญฐอเมริกา จีน ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ เพื่อวิเคราะห์แนวทางที่สามารถประยุกต์ใช้กับบริบทของประเทศไทย พร้อมทั้งศึกษาสถานการณ์ตลาดทุนและมาตรการภาษีภายในประเทศ รวมถึงการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญจากภาครัฐ ภาคเอกชน และหน่วยงานกำกับดูแล เพื่อสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายที่มีความเหมาะสมและเป็นไปได้ในเชิงปฏิบัติ

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า มาตรการทางภาษีต่าง ๆ ได้แก่ การกำหนดราคาคาร์บอนนั้น มีแผนแล้วในพระราชบัญญัติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ส่วนการลดหย่อนภาษีในการลงทุน ในประเทศไทยก็มีหลากหลายนโยบายที่ช่วยสนับสนุนที่เทียบเคียงกับประเทศอื่น ๆ ซึ่งจุดที่สามารถพัฒนาได้ คือ ระบบการยื่นภาษีมูลค่าเพิ่มด้วยตนเองสำหรับการซื้อขายคาร์บอนเครดิตในปัจจุบันส่งผลให้การทำธุรกรรมขาดความรวดเร็วและความสะดวก จึงควรมีการพิจารณายกเว้นภาษีดังกล่าว หรือการปรับปรุงกระบวนการให้เป็นระบบอัตโนมัติโดยรวมภาษีเข้าไว้ในการทำธุรกรรมบนแพลตฟอร์มโดยตรง จะสามารถเพิ่มประสิทธิภาพและความสะดวกในการซื้อขายคาร์บอนเครดิตได้อย่างมีนัยสำคัญ

สำหรับข้อเสนอที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับตลาดทุน ได้แก่ การจัดตั้งศูนย์การเงินเพื่อสิ่งแวดล้อมแห่งประเทศไทย (Thailand Green Finance Center - TGFC) เพื่อเร่งการเปลี่ยนผ่านของประเทศไทยสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำโดยให้การสนับสนุนการพัฒนาและการจัดหาเงินทุนโครงการสีเขียว TGFC จะแก้ปัญหาด้านการตระหนักรู้ ความเชี่ยวชาญทางเทคนิค และการเตรียมโครงการ โดยทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางสำหรับการเสริมสร้างขีดความสามารถ การให้คำปรึกษาทางการเงิน ทั้งนี้ ความสำเร็จของศูนย์จะต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างรัฐบาล ภาคการเงิน ภาคเอกชน โดยทีมวิจัยแนะนำให้ศูนย์การเงินสีเขียวเริ่มต้นเป็นการร่วมมือระหว่างองค์กรที่เกี่ยวข้องซึ่งอาจพัฒนาเป็นองค์กรมหาชนในลำดับถัดไป