Abstract

โครงการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างและวัดค่าวัฒนธรรมองค์กรสำหรับบริษัทจดทะเบียนในประเทศไทย โดยใช้เทคนิคการเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) และการวิเคราะห์ข้อความ (Textual Analysis) จากรายงานประจำปี (แบบ 56-1) ในช่วงปี พ.ศ. 2544 ถึง 2564 แม้ว่าความสำคัญของวัฒนธรรมองค์กรจะได้รับการยอมรับในระดับสากล (โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา) แต่ยังมีการศึกษาน้อยมากในบริบทของประเทศไทย โครงการนี้จึงเป็นงานบุกเบิกในการสร้างคะแนนวัฒนธรรมองค์กร 5 ด้าน ได้แก่ นวัตกรรม (Innovation), ความซื่อสัตย์ (Integrity), คุณภาพ (Quality), การให้เกียรติ (Respect), และการทำงานเป็นทีม (Teamwork) สำหรับบริษัทไทย

 งานวิจัยได้ทดลองใช้สองแนวทางหลักในการสร้างคะแนน: 1) Latent Dirichlet Allocation (LDA) และ 2) การประยุกต์ใช้ Term Frequency-Inverse Document Frequency (TF-IDF) ร่วมกับชุดคำศัพท์ภาษาไทยที่แปลและปรับปรุงจากพจนานุกรมของ Li et al. (2021b) ผลการทดลองพบว่าวิธี LDA ไม่สามารถสกัดค่าวัฒนธรรมองค์กรที่มีความหมายชัดเจนได้ ในทางตรงกันข้าม วิธี TF-IDF ที่ใช้กับชุดคำศัพท์ที่แปลมานั้นให้ผลลัพธ์ที่ดีเยี่ยมในการวัดค่าวัฒนธรรมทั้ง 5 ด้าน

ในการวิเคราะห์ลำดับถัดมา งานวิจัยได้ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคะแนนวัฒนธรรมองค์กรที่สร้างขึ้นกับผลการดำเนินงานของบริษัท (วัดด้วย Tobin’s Q) ผลการศึกษาพบความสัมพันธ์เชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ซึ่งบ่งชี้ว่าบริษัทที่มีวัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแกร่งมักจะมีผลประกอบการที่ดีกว่า ที่น่าสนใจคือ แม้ว่า "ความซื่อสัตย์" จะเป็นค่าวัฒนธรรมที่ถูกกล่าวถึงบ่อยที่สุดในรายงานของบริษัทไทย (แตกต่างจากในสหรัฐฯ ที่เน้น "นวัตกรรม") แต่ผลการวิเคราะห์ชี้ว่า "การให้เกียรติ" และ "นวัตกรรม" เป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลเชิงบวกต่อผลประกอบการมากที่สุด นอกจากนี้ยังพบว่าบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ เอ็ม เอ ไอ (MAI) มีคะแนนวัฒนธรรมองค์กรโดยรวมสูงกว่าบริษัทในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) อย่างชัดเจน

โดยสรุป งานวิจัยนี้ไม่เพียงแต่เป็นการศึกษาแรกที่วัดค่าวัฒนธรรมองค์กรของบริษัทไทยอย่างเป็นระบบโดยใช้ข้อมูลสาธารณะและเทคนิค Machine Learning แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของวัฒนธรรมองค์กรต่อผลการดำเนินงานในบริบทของไทย ผลการวิจัยนี้ให้ข้อมูลเชิงลึกที่เป็นประโยชน์แก่บริษัทจดทะเบียน หน่วยงานกำกับดูแล นักลงทุน และผู้กำหนดนโยบาย เพื่อทำความเข้าใจ ส่งเสริม และใช้ประโยชน์จากวัฒนธรรมองค์กรในการขับเคลื่อนความสำเร็จและความยั่งยืนทางธุรกิจ